Zaparcia przewlekłe to zaburzenia funkcjonowania przewodu pokarmowego, polegające na długotrwałym zatrzymywaniu stolca i utrudnieniu w wypróżnianiu. Są one najczęściej wynikiem nieprawidłowej diety, ubogiej w błonnik i wodę, które są odpowiedzialne za regulowanie pracy jelit oraz zbyt niskiej aktywności fizycznej. Niekiedy jednak ten przedłużający się stan może mieć podłoże psychiczne, endokrynologiczne lub być skutkiem stosowania kuracji leczniczej preparatami, które mogą powodować zatwardzenia.
Leczenie zaparcia najlepiej rozpocząć od zmiany nawyków żywieniowych oraz wdrożenia częstszej aktywności fizycznej. Warto także rozważyć, czy zaparcie nie jest spowodowane nadmiernym stresem i przemęczeniem. We właściwej, zdrowej diecie istotna jest również regularność spożywania posiłków i ich odpowiednia ilość, co ma przełożenie na prawidłową pracę przewodu pokarmowego.
Leczenie farmakologiczne, środkami takimi jak Dulcobis, Xenna czy Obstilax, powinno być stosowane jako ostateczność, gdy zmiana trybu życia i odżywiania nie przynosi pożądanych efektów. Ich działanie opiera się na delikatnym, ale skutecznym przeczyszczaniu, co w konsekwencji powoduje zruszenie zbitych, zalegających w przewodzie pokarmowym mas kałowych. Pomagają one jednak doraźnie, a najistotniejszą kwestią jest znalezienie przyczyny i ukierunkowanie działań na jej zwalczenie.
Powodem do niepokoju może być zdecydowanie brak reakcji ze strony organizmu na zastosowane działania i środki. Jeżeli mimo zmiany rodzaju spożywanego pokarmu na wysoko błonnikowy, dostarczeniu większej ilości wody oraz wprowadzeniu codziennego ruchu, jak również leków przeczyszczających brak efektów przez dłuższy okres, z pewnością należy udać się na konsultację do specjalisty.
W diagnostyce zaparć nawykowych wykonuje się szereg badań, mających na celu wskazanie powodu ich wystąpienia. Od jego określenia zależy, czy sytuacja ta może stanowić zagrożenie dla zdrowia. Do specjalistycznych testów, wykonywanych w tym zakresie, należą m. in.: badania krwi i stolca, badania endokrynologiczne i radiologiczne, biopsja odbytnicy, kolonoskopia, badanie RTG jelita grubego i pasażu jelitowego, manometria odbytu i odbytnicy, defekografia, a niekiedy także konieczna jest konsultacja ginekologiczna lub neurologiczna. Określenie podłoża występowania zaparć przewlekłych jest kluczowe dla wyboru metody leczenia tego schorzenia. Do najniebezpieczniejszych chorób, które mogą być źródłem zaparć i się nimi objawiać należą: nowotwory jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna, zrosty pooperacyjne, guzy macicy lub jajników lub schorzenia neurologiczne (np. stwardnienie rozsiane). U większości pacjentów jednak zaparcia nawykowe są skutkiem nieprawidłowej diety, zbyt niskiego nawodnienia lub przyjmowanych leków i stan ten nie stanowi zagrożenia dla zdrowia, a jest jedynie przyczyną czasowego dyskomfortu.